Pomnik powstańców poległych w bitwie pod Chromakowem 9 sierpnia 1863 r. powstał z inicjatywy Żuromińskiej Grupy Historycznej. Odsłonięty 04.09.2014 r.

Do granitowego głazu przytwierdzono tablicę z napisem:

"JAKUBOWO 1863 R. • PAMIĘCI • POLEGŁYCH POWSTAŃCÓW • GLORIA VICTIS •• ŻUROMIŃSKA • GRUPA HISTORYCZNA • 2014".

Dn. 09.08.1863 r. oddział kpt. Piotra Szmajsa zaatakował rosyjską kolumnę esauła Dukmasowa. Powstańców wyparto z Chromakowa, a część wycofujących się kosynierów zabarykadowała się we wsi Jakubowo w dworskiej owczarni. Rosjanie podpalili budynek. Szczątki kilkudziesięciu powstańców, którzy w nim spłonęli lub udusili się dymem, pochowano na miejscu. Według niektórych źródeł w 1921 r. dokonano ich ekshumacji do mogiły na cmentarzu parafialnym w Lutocinie.

Z treści aktu zgonu nr 34, wystawionego w Lutocinie 11 sierpnia 1863 r. przez księdza Wincentego Tabeckiego, w dniu 9 sierpnia 1863 r. pod wsią Jakubowo „zmarło” 120 nieznanych osób.

Źródło: Projekt indeksacji metryk parafialnych (metryki.genealodzy.pl), 613/D Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Lutocinie, rok 1863.

Fot. Krzysztof Menel

Fot. z zasobów Projektu indeksacji metryk parafialnych

• Powstańcze mogiły i pomniki 1830-31r.
• Powstańcze mogiły i pomniki 1863-64r.
• Pomniki wojen pruskich XIX w.
• Cmentarze i pomniki IWŚ 1914-18r.
• Cmentarze i pomniki walk o utrwalenie granic 1918-21r.
• Pomniki plebiscytowe na Warmii i Mazurach 1920r.
• Mogiły poległych i zmarłych na służbie 1921-39r.
• Cmentarze i pomniki wojny obronnej 1939r.
• Cmentarze i pomniki IIWŚ 1939-45r.
• Cmentarze i pomniki wojenne na terenie Polski i innych państw europejskich

• Zamki i warownie państwa krzyżackiego
• Kościoły i kaplice
• Przydrożne kapliczki na Warmii i Mazurach

• Niedźwiedzkie [Spis pochowanych]
• Szeszki/Chmielnik [2025-08-01]
• Kurki [Spis poległych]
• Olecko [Mogiła żołnierza armii niemieckiej]
• Łuknajno [2024-12-08]
• Gąski [Mogiła wojenna]
• I Wojna Światowa (1914-18r.) [Województwo warmińsko-mazurskie]
• Koleśniki [Zdjęcia archiwalne]
• Stare Cimochy [2011-11-11]
• Stare Juchy [Spis poległych]
• Jeziorowskie [Kwatera wojenna]
• Olsztynek [2014-06-19]
• Sędki [2025-06-26]
• Piaski [Spis poległych]
• Cmentarze i pomniki II Wojny Światowej (1939-45r.) [Województwo podlaskie]