Płońsk
Województwo mazowieckie, powiat płoński, gmina Płońsk.
Lokalizacja: 52.6230N, 20.3754E [pokaż mapę]
Mogiła zbiorowa
Zlokalizowana na cmentarzu parafialnym, w pobliżu bramy wejściowej od strony ul. Kopernika. Założona na planie prostokąta. W punkcie centralnym mogiły ustawiono pomnik, na którym umieszczono dwie tablice z napisami:
"RODAKOM • POLEGŁYM W ROKU • 1920".
"POŚWIĘCENIEM DLA OJCZYZNY • ZDOBYLI UZNANIE • ODPOCZYNEK WIECZNY • DAJ IM ZA TO PANIE".
W mogile prawdopodobnie spoczywa co najmniej 22 żołnierzy WP poległych w sierpniu 1920 r.
Dnia 16 sierpnia 1920 r. dowództwo załogi Płońska (szwadrony zapasowe 4 i 7 pułków ułanów, dwa świeżo sformowane bataliony 4 pp, szwadron 2 p.uł. i część batalionu morskiego) objął płk Orlicz-Dreszer. Na pozycje polskie, znajdujące się na zachód od miasta, uderzyła sowiecka 52 Brygada Strzelców z 18 DS. Pod wieczór dotarła na przedmieścia Płońska, została jednak zatrzymana przez nadciągające 1 i 201 pułki szwoleżerów. 17 sierpnia weszły do boju kolejne oddziały sowieckie – 53 BS i dwie brygady z 54 Dywizji Strzelców. Część tych sił została zatrzymana pod Sarbiewem i Małużynem. Na Płońsk uderzyły 52 i 53 Brygady Strzelców. Pierwszą z nich powstrzymywał spieszony 201 p.szwol. w rejonie Ćwiklina i Arcelina. 53 BS przełamała opór polskiej piechoty i dotarła do przedmieść Płońska. Około godziny 17-tej 1 pułk szwoleżerów przeprowadził zwycięską szarżę na brygady 18 DS. Rozrzucona w tyraliery 52 BS została zaskoczona i rozbita, a 53 BS wycofała się w panice. Szarża miała miejsce pomiędzy Arcelinem i Płońskiem. W walkach w tym rejonie poległo 40 polskich żołnierzy. Pomyślna obrona Płońska miała duże znaczenie dla polskiego frontu nad Wkrą, ponieważ jego utrata groziła wejściem nieprzyjaciela na tyły 5 Armii gen. Sikorskiego.
Za mogiłą z 1920 r. znajduje się kwatera żołnierzy poległych w 1939 roku.
Źródła:
- Jan Karcz, Wacław Kryński "Zarys historii wojennej 1-go pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego" (1931)
- Ryszard Juszkiewicz "Rok 1920 na Mazowszu Północnym" [w:] "Tygodnik Ciechanowski" nr 8 (1990)
- Janusz Odziemkowski "Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920" (2004)
2008-03-08
Fot. Krzysztof Menel
Zobacz także
Na skróty
Ostatnie zmiany
- Niedźwiedzkie [Spis pochowanych]
- Szeszki/Chmielnik [2025-08-01]
- Kurki [Spis poległych]
- Olecko [Mogiła żołnierza armii niemieckiej]
- Łuknajno [2024-12-08]
- Gąski [Mogiła wojenna]
- I Wojna Światowa (1914-18r.) [Województwo warmińsko-mazurskie]
- Koleśniki [Zdjęcia archiwalne]
- Stare Cimochy [2011-11-11]
- Stare Juchy [Spis poległych]
- Jeziorowskie [Kwatera wojenna]
- Olsztynek [2014-06-19]
- Sędki [2025-06-26]
- Piaski [Spis poległych]
- Cmentarze i pomniki II Wojny Światowej (1939-45r.) [Województwo podlaskie]